Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w pierwszych trzech latach życia dziecka. Zgodnie ze współczesną wiedzą zaliczany jest do problemów o podłożu neurobiologicznym. To zaburzenie rozwojowe, które charakteryzuje się występowaniem nieprawidłowości w zakresie 3 sfer funkcjonowania człowieka: interakcji społecznych, komunikacji i zachowań charakteryzujących się sztywnością i powtarzalnością. 

Postanowiłam o tym napisać, bo - jeszcze przed kwarantanną- zgłosili się do mnie rodzice zaniepokojeni lękami z którymi mierzyły się ich dzieci i oni razem z nimi.Trzeba wiedzieć, że są dwa rodzaje lęków u dzieci- lęki odtwórcze, kiedy dzieci boją się, bo wcześniej przeżyły coś zagrażającego, trudnego, niepokojącego(np zaatakował je pies) i lęki wytwórcze, kiedy dzieci z bogatą wyobraźnią tworzą swój świat strachów i lęków.

Wcześniej podpowiadałam Państwu, jak radzić sobie z lękami własnymi i swoich dzieci, a przynajmniej je wyciszać lub oswajać. Oprócz lęku i strachu przeżywamy też inne emocje, na przykład złość i gniew. Zwłaszcza teraz, kiedy cały dzień przebywamy razem, jak to się kolokwialnie mówi, "siedzimy sobie na głowie", mając różne potrzeby i oczekiwania, zmuszeni godzić swoje działania( dzieci lekcje, my pracę...), czasem bez możliwości odseparowania się, pobycia samemu, odcięci od ulubionych zajęć( bieganie, spacery, basen...), ulubionych miejsc- przestajemy nad sobą panować i wystarczy iskra, ba- iskierka....

Szanowni Rodzice,

proponujemy przykłady ćwiczeń, które pomogą rozwijać funkcje poznawcze oraz usprawniać funkcje percepcyjno-motoryczne dzieci. Nie zabraknie również ćwiczeń doskonalących umiejętności czytania i poprawnego pisania. Zadania są dla chętnych dzieci:)

Drodzy Uczniowie,

proponujemy Wam ćwiczenia, które możecie wykonać w domu. Pamiętajcie, że są propozycje zadań.  

1. Dzieci pięcioletnie i sześcioletnie

1. Rozwijanie słownika dziecka

• czytanie książek
• gra w skojarzenia
• opisywanie obrazków
• śpiewanie piosenek, nauka wierszyków

2. Rozwijanie motoryki małej

• zabawy z różnego rodzaju masami plastycznymi
• nawlekanie koralików, szycie
• rysowanie w płaszczyźnie pionowej np. kartka przyklejona do szafy
• wycinanie nożyczkami, rysowanie, malowanie, wydzieranki z papieru
• rysowanie po śladzie

3. Usprawnianie funkcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej

• wyszukiwanie różnic na obrazkach
• wyszukiwanie takich samych elementów na obrazkach
• dobieranie par takich samych obrazków np. gra memory, domino, loteryjki
• układanie obrazków z części
• układanie kompozycji z figur geometrycznych wg wzoru
• zapamiętywanie przedmiotów ułożonych w określonej kolejności
• układanie puzzli
• gra w bierki

4. Ćwiczenia funkcji słuchowej

• nazywanie dźwięków z otoczenia
• odtwarzanie rytmów (np. klaśnij, tupnij, klaśnij, tupnij)
• powtarzanie ciągów wyrazów
• wyodrębnianie wyrazów w zdaniach
• dzielenie wyrazów na sylaby i głoski
• składanie wyrazów z usłyszanych sylab lub głosek (so-wa, n-o-s)
• wymyślanie wyrazów rozpoczynających lub kończących się określoną głoską lub sylabą
• wymyślanie rymujących się par wyrazów

5. Ćwiczenia koncentracji uwagi

• wyszukiwanie różnic na obrazkach
• gra w memory
• układanie puzzli
• ćwiczenia typu „zgadnij, co zniknęło”
• zadawanie pytań do wysłuchanej historii
• zapamiętywanie słów np. zabawa w głuchy telefon

1. Uczniowie klas 1-3

Zestaw 1.

• zabawy się balonikami, kulkami z papieru np. rzucanie do celu
• budowanie konstrukcji z klocków
• zabawy stolikowe: pchełki, bierki i inne, które lubisz
• układanki z koralików, guzików, pociętych słomek
• wykonywanie zajęć domowych np. ugniatanie ciasta
• malowanie farbami i kolorowanie, lepienie
• składanie z papieru np. samolotów, statków, origami z koła lub kwadratu
• wycinanie i wydzieranie z papieru, bibułki, serwetek
• wykonywanie różnych prac konstrukcyjnych z papieru, kartoników, pudełek, zakrętek od butelek itp.
• nawijanie nitki na patyczek lub tekturkę (na końcu nitki, sznureczka można coś doczepić np. ludzika z Lego)
• przewlekanie sznurka, sznurowadła przez wycięte w tekturce dziurki
• robienie stempelków
• dorysowywanie brakujących elementów obrazka na zmianę z drugą osobą
• łączenie kropek
• labirynty (spróbuj nie dotknąć ścianek labiryntu)
• rysowanie pod dyktando (na kartce w kratkę zaznaczamy punkt i zaczynamy rysowanie linii po kratkach wg instrukcji np. jedna kratka do góry, dwie kratki w dół, trzy kratki w lewo po skosie lub wykonujemy pracę według własnego pomysłu)
• sznurowanie butów i wiązanie kokardek i supełków

Kilka ćwiczeń dla zmęczonych rąk

• zaciskanie na kilka sekund pięści i ich otwieranie
• zabawy naśladujące ruchy pryskania wodą, otrzepywania rąk z wody
• zabawy paluszkowe np. teatrzyk cieni
• naśladowanie gry na pianinie, trąbce, flecie
• splatanie rąk w „koszyczek”
• układanki z patyczków np. domku, płotu drabiny

Zestaw 2.

• układanie z klocków np. mozaiki według wzoru lub własnego pomysłu
• zapamiętywanie jak największej liczby przedmiotów, osób na obrazku
• domina obrazkowe, Czarny Piotruś, memory (można wykonać samodzielnie)
• wyszukiwanie różnic i podobieństw na obrazkach
• składanie pociętego obrazka z części lub puzzle
• układanie kompozycji z patyczków, wyciętych figur, obrazków
• wypełnianie rysunku skrawkami bibułki, kolorowego papieru, serwetek, skrawków materiału, plasteliną

Kilka ćwiczeń dla zmęczonych oczu

• obserwacja odległych przedmiotów np. będących za oknem: drzewa, okna, dachy domów, chmury
• kreślenie nosem ósemek w powietrzu
• powolne kreślenie wzrokiem okręgu, spirali
• stanie z zamkniętymi oczami i lekkie kiwanie się na boki w prawo i w lewo, w przód w tył

Zestaw 3.

• nauka krótkich wierszyków, rymowanek i piosenek na pamięć
• słuchanie i rozwiązywanie zagadek
• słuchanie bajek, opowiadań, słuchowisk muzycznych
• wymyślanie własnych opowiadań
• układanie zdań z podanych przez kogoś wyrazów

Zestaw 4.

• samodzielne czytanie wierszyków, opowiadań, komiksów, książek
• samodzielne głośne czytanie lub „na raty” czyli na zmianę z dorosłym lub rodzeństwem
• opowiadanie o tym co się wydarzyło
• odpowiadanie na pytania do tekstu
• wykonanie ilustracji do przeczytanego lub wysłuchanego tekstu
• odnajdywanie podanych fragmentów w tekście
• wystawienie teatrzyku domowego
• stworzenie własnej książeczki z obrazkami

Zestaw 5.

• krzyżówki
• rebusy
• założenie własnego ilustrowanego słowniczka ortograficznego
• wymyślanie i zapisywanie zdań, wierszyków lub krótkich historyjek z podanymi wyrazami np. król, córka, królik, wróżka, różdżka, ogórek, żółty (mogą być śmieszne)
• pisanie z pamięci wyrazów lub zdań (przeczytanie zdania, zapamiętanie i napisanie, poprawa pomyłek – warto pisać ołówkiem)

• Uczniowie klas 4-8

Zestaw 1.

• łączenia kropek lub (można wymyśleć swój wzór)
• dyktanda graficzne (tworzenie rysunku poprzez łączenie punktów np. B5-D8 liniami, można przygotować dla siebie lub dla kogoś – przykładowa tabelka na końcu)
• gry planszowe (gotowe lub według własnego pomysłu)
• gra w „Państwa, miasta, rzeki” (kategorie mogą być własne)
• zabawa w „Statki”, Piłkarzyki”, „Kropki”, w „Kartofla”

Zestaw 2.

• wybierz wyraz zawierający np. ó niewymienne i dobierz do niego kilka pasujących cech (przymiotników) np. wybierasz wyraz „żółw” i kończysz zdanie: Żółw jest …
• wybierz kilka wyrazów np. zawierających rz niewymienne i zbuduj zdanie np. Rzadko rzucam rzodkiewką do Rzymu.
• wybierz jeszcze więcej wyrazów z daną trudnością i ułóż krótkie opowiadanie, możesz wykonać ilustrację. Przykładowa lista wyrazów: cóż, dorożka, duży, filiżanka, już, kałuża, każdy, książę, ostrożny, próżny, żywioł. Podobnie można wybrać wyrazy z ó, rz, h, ch, ą, ę, om, on, em, en.
• wybierz dwa wyrazy np. „król” – „góra” i podaj liczbę wyrazów dodatkowych, np. 6, które je połączą np. król – droga – podróż – łąka – rzeka – wspaniała – widok – góra
• podejmowanie prób pisarskich np. pisanie wierszy, rymowanek, opowiadań (dla siebie lub dla innych)
• tworzenie własnych rebusów, których rozwiązaniem będzie wyraz, zdanie
• wymyślanie krzyżówek

Katarzyna Dębska 

Bibliografia

• Bogdanowicz Marta, Adryjanek Anna, Różyńska Małgorzata (2007), Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Operon, Gdynia.
• Handzel Zofia (2017), Dyktanda graficzne, Harmonia, Gdańsk.

• Mickiewicz Janina (2011), Dysleksja rozwojowa. Podstawy diagnozy i terapii, „Dom Organizatora”, Toruń.
• Skibińska Helena (2001), Praca korekcyjno-kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w czytaniu i pisaniu, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.
• Turewicz Wanda (2003), Jak pomóc dziecku z dysortografią, ODN, Zielona Góra.