Cukrzyca – podstępna choroba cywilizacyjna

W Szkole Podstawowej Nowej Iwicznej w dniach 13-14 listopada 2019 roku odbył się event z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą. Organizatorką akcji była pani Urszula Komorek we współpracy z pielęgniarką szkolną – panią Katarzyną Geszprych. Całe wydarzenie wspierała Fundacja dla Dzieci z Cukrzycą działająca w szczególności na rzecz dzieci i młodzieży z tą chorobą. Akcja miała na celu zwiększenie świadomości uczniów dotyczącej przyczyn zachorowań na cukrzycę, jej typów, objawów, sposobów leczenia a także powikłań grożących osobom, które się nie leczą. Z pomocą nauczycielki biologii – pani Joanny Stępień – we wszystkich klasach siódmych i ósmych przeprowadzono lekcje na temat tej choroby, natomiast w klasach trzecich odbyły się pogadanki.

 

Fot. 1. Od lewej: pani Urszula Komorek – organizatorka eventu oraz pani Joanna Stępień - nauczycielka biologii.

 

Cukrzyca to choroba, na którą cierpi coraz więcej ludzi. Zapadają na nią nie tylko osoby starsze, ale także coraz więcej dzieci. Bez odpowiedniego leczenia może wywołać niekorzystne następstwa zdrowotne i znacząco utrudnić codzienne funkcjonowanie.

Rola insuliny

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, wywołaną całkowitym lub częściowym niedoborem insuliny lub też jej niewłaściwym działaniem. Niedobór insuliny prowadzi do zaburzeń w zakresie wykorzystania glukozy przez komórki organizmu, co powoduje zwiększenie stężenia glukozy we krwi (hiperglikemię) oraz wydalanie glukozy wraz z moczem. Cukrzyca charakteryzuje się także zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek.  

Insulina, wytwarzana przez komórki beta trzustki, odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie człowieka – pomaga glukozie wniknąć do komórek i stymuluje jej magazynowanie w wątrobie. Hormon ten pobudza wytwarzanie związków białka i tłuszczów z nadwyżki węglowodanów. U chorego na cukrzycę dochodzi do hiperglikemii, czyli nadmiernego nagromadzenia glukozy we krwi, której ilość rośnie dodatkowo z każdym posiłkiem. Wzrost cukru bardzo powoli uszkadza serce, naczynia krwionośne, układ nerwowy czy nerki.

Hiperglikemia i hipoglikemia

Hiperglikemia (przecukrzenie) występuje wówczas, gdy poziom cukru we krwi przekracza normę, czyli stężenie glukozy na czczo we krwi wynosi 100-125 mg/dl (nieprawidłowa glikemia na czczo), a dwie godziny po posiłku 140–199 mg/dl (nieprawidłowa tolerancja glukozy). 

Objawy:

  1. Wzmożone pragnienie(niezwiązane ze zwiększonym wysiłkiem, nadmiernym poceniem się, gorączką).
  2. Oddawanie większych niż dotychczas ilości moczu.
  3. Uczucie osłabienia/zmęczenia.
  4. Zmniejszona ostrość widzenia.
  5. Trudno gojące się rany.

Hipoglikemia (niedocukrzenie) to zmniejszenie stężenia glukozy we krwi ≤70 mg/dl; jest to tzw. alertowe stężenie glukozy we krwi).

Objawy:

  1. Pocenie się.
  2. Uczucie głodu.
  3. Drżenie mięśni.
  4. Niepokój.
  5. Niewyraźne widzenie.

 

Typy cukrzycy

Najczęściej spotykane typy cukrzycy to:

  • cukrzycatypu 1 - wynika z uszkodzenia komórek trzustki;
  • cukrzyca typu 2 - wynika ze zmniejszonej wrażliwości komórek ciała na insulinę;
  • cukrzyca ciężarnych – wynika ze zmian hormonalnych.

Wszystkie postacie tej choroby są efektem niezdolności komórek beta trzustki do produkcji wystarczającej ilości insuliny, która mogłaby zapobiec hiperglikemii.

W cukrzycy typu 1 (nazywanej również młodzieńczą lub insulinozależną) komórki trzustki, które produkują insulinę ulegają uszkodzeniu. Gdy trzustka nie dostarcza hormonu lub przekazuje go zbyt mało, organizm nie może wchłaniać glukozy z krwi i komórki zaczynają „głodować”, mimo że stężenie cukru jest stale zbyt wysokie. Kluczową rolę odgrywają tu czynniki dziedziczne, środowiskowe, wirusy lub substancje chemiczne.

Typ 2 cukrzycy (zwany także cukrzycą dorosłych lub insulinoniezależną) dotyka od 2 do 10% całej populacji. Czynniki ryzyka to: otyłość, siedzący tryb życia, nieodpowiednia dieta czy nadciśnienie tętnicze. Stężenie cukru we krwi jest w tej postaci choroby zbyt wysokie, gdyż trzustka nie wydziela insuliny zgodnie z zapotrzebowaniem organizmu chorego. Dodatkowo same komórki mięśni mają obniżoną wrażliwość na insulinę, co zmniejsza wykorzystanie przez nie hormonu. Nazywane jest to insulinoopornością.

Rozpoznanie cukrzycy

Pacjent chory na cukrzycę typu 1 może obserwować u siebie objawy zwiększonego pragnienia, zmęczenia, senności, częstego i obfitego oddawania moczu. Mogą pojawić się także zakażenia skóry i jamy ustnej, pogorszenie się ostrości widzenia. 

Natomiast w cukrzycy typu 2 stężenie glukozy we krwi rośnie powoli, a organizm się do tego przystosowuje. Objawy, które chory może u siebie obserwować, zwykle są takie same jak w cukrzycy typu 1, lecz mniej nasilone. Pierwszymi symptomami, mogącymi pomóc w rozpoznaniu cukrzycy są zaburzenia widzenia, owrzodzenie stopy czy gorsze gojenie się ran. Ostateczną diagnozę może postawić jedynie endokrynolog. Lekarz zleca wykonanie badań laboratoryjnych, by określić poziom stężenia glukozy we krwi.

 

Cukrzyca typu 1 — leczenie

Zasadą współczesnej terapii cukrzycy jest leczenie wszystkich zaburzeń towarzyszących chorobie.

Aby znacznie zmniejszyć ryzyko groźnych powikłań tej choroby niezbędne jest zwiększenie aktywności fizycznej, dążenie do normalizacji masy ciała, właściwa dieta i diagnostyka częstych w cukrzycy zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego, chorób układu krążenia oraz utrzymywanie poziomu glikemii w przedziale możliwie najbardziej zbliżonym do normy.

Poziom glukozy

Interpretacja

Od 70 do 99 mg/dL (od 3,9 do 5,5 mmol/L)

Prawidłowy poziom glukozy

Od 100 do 125 mg/dL (od 5,6 do 6,9 mmol/L)

Nieprawidłowy poziom glukozy na czczo (stan przedcukrzycowy)

Co najmniej 126 mg/dL (7,0 mmol/L) w co najmniej dwóch pomiarach

Cukrzyca

 

Po rozpoznaniu cukrzycy typu 1 niezbędna jest insulinoterapia, czyli wstrzykiwanie insuliny pod skórę, skąd przedostaje się ona do krwi. Obecnie dostępne są insuliny w systemach do jej podawania, które pozwalają skutecznie leczyć cukrzycę. Aby leczenie insuliną powiodło się, należy zastępować naturalne działanie trzustki poprzez odpowiednie jej dawkowanie. Leczenie cukrzycy typu 1 musi być tak dobrane przez lekarza, by stężenie glukozy było podobne do obserwowanego u osób zdrowych.

Skuteczność leczenia cukrzycy typu 1 jest uzależniona od samego pacjenta, który musi nauczyć się funkcjonować z własną chorobą i przede wszystkim samodzielnie kontrolować poziom glukozy we krwi. Stosuje się do tego glukometry, czyli niewielkie aparaty, umożliwiające pomiar glikemii z kropli krwi z opuszka palca. Współcześnie to poręczne urządzenia, bardzo łatwe w codziennej obsłudze.

Kluczem do skutecznego leczenia cukrzycy typu 1 jest bardzo regularna samokontrola: stosowanie właściwej diety oraz dawkowanie leków lub insuliny.

Cukrzyca typu 2 — leczenie

Leczenie rozpoczyna się zazwyczaj od starannie dobranej diety i odpowiednio dostosowanego wysiłku fizycznego, czyli zmiany dotychczasowego stylu życia. Dobrą kontrolę poziomu glikemii mogą zapewnić także doustne leki przeciwcukrzycowe. Jeśli sama terapia doustna nie przynosi oczekiwanych rezultatów, może być łączona z insuliną.  Chorzy na cukrzycę nie mogą pić alkoholu.

Dieta i aktywność fizyczna

Dieta cukrzycowa jest jednym z najważniejszych elementów leczenia cukrzycy każdego typu. Powinna być urozmaicona i zawierać wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, będące elementami zdrowego sposobu odżywania. Dzięki jej stosowaniu można nie tylko utrzymać prawidłową masę ciała i poziom cukru we krwi w granicach normy, ale także zapobiec późniejszym powikłaniom cukrzycy.

Prawidłowe odżywianie polega na dostarczaniu organizmowi niezbędnych składników pokarmowych. Należą do nich: węglowodany, białko, tłuszcze, witaminy i sole mineralne. Stosowanie urozmaiconej diety pomoże w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Dieta nie musi być nudna — chory może jeść różnorodne produkty, w tym także swoje ulubione potrawy. Nie ma także przeciwwskazań do odżywiania się w restauracjach, choć posiłki przygotowane samodzielnie są dużo zdrowsze.

Zasady odżywiania dla chorych na cukrzycę: 

  1. Jedz regularnie, w niewielkich odstępach czasu między posiłkami.
  2. Jedz ziarna, warzywa i owoce.
  3. Zmniejsz radykalnie spożycie tłuszczu, soli i cukru — unikaj fast foodów.
  4. Jedz produkty jak najmniej przetworzone.

Należy wystrzegać się nadwagi. Nadmierna masa ciała nie tylko bywa przyczyną cukrzycy typu 2, ale także może spowodować dodatkowe powikłania, na przykład insulinooporność czy choroby serca. Dlatego tak ważna jest kontrola własnej wagi. Prawidłowa dieta w leczeniu każdego typu cukrzycy powinna być odpowiednio dobrana przez dietetyka oraz połączona z wysiłkiem fizycznym. Regularne ćwiczenia i aktywny tryb życia obniżają ciśnienie tętniczekrwi, zmniejszają ryzyko zawału serca, udaru mózgu oraz zapotrzebowanie na insulinę. Umiarkowany wysiłek fizyczny jest bardzo wskazany, gdyż pomaga w utrzymaniu prawidłowej wagi, wzmacnia siłę mięśni i wpływa na poprawę ogólnej sprawności, wzrost poziomu energii życiowej i zmniejszenie stresu. 

 

Marta Majewska, klasa 8c

 

Cukrzyca – podstępna choroba cywilizacyjna

W Szkole Podstawowej Nowej Iwicznej w dniach 13-14 listopada 2019 roku odbył się event z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą. Organizatorką akcji była pani Urszula Komorek we współpracy z pielęgniarką szkolną – panią Katarzyną Geszprych. Całe wydarzenie wspierała Fundacja dla Dzieci z Cukrzycą działająca w szczególności na rzecz dzieci i młodzieży z tą chorobą. Akcja miała na celu zwiększenie świadomości uczniów dotyczącej przyczyn zachorowań na cukrzycę, jej typów, objawów, sposobów leczenia a także powikłań grożących osobom, które się nie leczą. Z pomocą nauczycielki biologii – pani Joanny Stępień – we wszystkich klasach siódmych i ósmych przeprowadzono lekcje na temat tej choroby, natomiast w klasach trzecich odbyły się pogadanki.

 

Fot. 1. Od lewej: pani Urszula Komorek – organizatorka eventu oraz pani Joanna Stępień - nauczycielka biologii.

 

Cukrzyca to choroba, na którą cierpi coraz więcej ludzi. Zapadają na nią nie tylko osoby starsze, ale także coraz więcej dzieci. Bez odpowiedniego leczenia może wywołać niekorzystne następstwa zdrowotne i znacząco utrudnić codzienne funkcjonowanie.

Rola insuliny

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, wywołaną całkowitym lub częściowym niedoborem insuliny lub też jej niewłaściwym działaniem. Niedobór insuliny prowadzi do zaburzeń w zakresie wykorzystania glukozy przez komórki organizmu, co powoduje zwiększenie stężenia glukozy we krwi (hiperglikemię) oraz wydalanie glukozy wraz z moczem. Cukrzyca charakteryzuje się także zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek.  

Insulina, wytwarzana przez komórki beta trzustki, odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie człowieka – pomaga glukozie wniknąć do komórek i stymuluje jej magazynowanie w wątrobie. Hormon ten pobudza wytwarzanie związków białka i tłuszczów z nadwyżki węglowodanów. U chorego na cukrzycę dochodzi do hiperglikemii, czyli nadmiernego nagromadzenia glukozy we krwi, której ilość rośnie dodatkowo z każdym posiłkiem. Wzrost cukru bardzo powoli uszkadza serce, naczynia krwionośne, układ nerwowy czy nerki.

Hiperglikemia i hipoglikemia

Hiperglikemia (przecukrzenie) występuje wówczas, gdy poziom cukru we krwi przekracza normę, czyli stężenie glukozy na czczo we krwi wynosi 100-125 mg/dl (nieprawidłowa glikemia na czczo), a dwie godziny po posiłku 140–199 mg/dl (nieprawidłowa tolerancja glukozy). 

Objawy:

  1. Wzmożone pragnienie(niezwiązane ze zwiększonym wysiłkiem, nadmiernym poceniem się, gorączką).
  2. Oddawanie większych niż dotychczas ilości moczu.
  3. Uczucie osłabienia/zmęczenia.
  4. Zmniejszona ostrość widzenia.
  5. Trudno gojące się rany.

Hipoglikemia (niedocukrzenie) to zmniejszenie stężenia glukozy we krwi ≤70 mg/dl; jest to tzw. alertowe stężenie glukozy we krwi).

Objawy:

  1. Pocenie się.
  2. Uczucie głodu.
  3. Drżenie mięśni.
  4. Niepokój.
  5. Niewyraźne widzenie.

 

Typy cukrzycy

Najczęściej spotykane typy cukrzycy to:

  • cukrzycatypu 1 - wynika z uszkodzenia komórek trzustki;
  • cukrzyca typu 2 - wynika ze zmniejszonej wrażliwości komórek ciała na insulinę;
  • cukrzyca ciężarnych – wynika ze zmian hormonalnych.

Wszystkie postacie tej choroby są efektem niezdolności komórek beta trzustki do produkcji wystarczającej ilości insuliny, która mogłaby zapobiec hiperglikemii.

W cukrzycy typu 1 (nazywanej również młodzieńczą lub insulinozależną) komórki trzustki, które produkują insulinę ulegają uszkodzeniu. Gdy trzustka nie dostarcza hormonu lub przekazuje go zbyt mało, organizm nie może wchłaniać glukozy z krwi i komórki zaczynają „głodować”, mimo że stężenie cukru jest stale zbyt wysokie. Kluczową rolę odgrywają tu czynniki dziedziczne, środowiskowe, wirusy lub substancje chemiczne.

Typ 2 cukrzycy (zwany także cukrzycą dorosłych lub insulinoniezależną) dotyka od 2 do 10% całej populacji. Czynniki ryzyka to: otyłość, siedzący tryb życia, nieodpowiednia dieta czy nadciśnienie tętnicze. Stężenie cukru we krwi jest w tej postaci choroby zbyt wysokie, gdyż trzustka nie wydziela insuliny zgodnie z zapotrzebowaniem organizmu chorego. Dodatkowo same komórki mięśni mają obniżoną wrażliwość na insulinę, co zmniejsza wykorzystanie przez nie hormonu. Nazywane jest to insulinoopornością.

Rozpoznanie cukrzycy

Pacjent chory na cukrzycę typu 1 może obserwować u siebie objawy zwiększonego pragnienia, zmęczenia, senności, częstego i obfitego oddawania moczu. Mogą pojawić się także zakażenia skóry i jamy ustnej, pogorszenie się ostrości widzenia. 

Natomiast w cukrzycy typu 2 stężenie glukozy we krwi rośnie powoli, a organizm się do tego przystosowuje. Objawy, które chory może u siebie obserwować, zwykle są takie same jak w cukrzycy typu 1, lecz mniej nasilone. Pierwszymi symptomami, mogącymi pomóc w rozpoznaniu cukrzycy są zaburzenia widzenia, owrzodzenie stopy czy gorsze gojenie się ran. Ostateczną diagnozę może postawić jedynie endokrynolog. Lekarz zleca wykonanie badań laboratoryjnych, by określić poziom stężenia glukozy we krwi.

 

Cukrzyca typu 1 — leczenie

Zasadą współczesnej terapii cukrzycy jest leczenie wszystkich zaburzeń towarzyszących chorobie.

Aby znacznie zmniejszyć ryzyko groźnych powikłań tej choroby niezbędne jest zwiększenie aktywności fizycznej, dążenie do normalizacji masy ciała, właściwa dieta i diagnostyka częstych w cukrzycy zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego, chorób układu krążenia oraz utrzymywanie poziomu glikemii w przedziale możliwie najbardziej zbliżonym do normy.

Poziom glukozy

Interpretacja

Od 70 do 99 mg/dL (od 3,9 do 5,5 mmol/L)

Prawidłowy poziom glukozy

Od 100 do 125 mg/dL (od 5,6 do 6,9 mmol/L)

Nieprawidłowy poziom glukozy na czczo (stan przedcukrzycowy)

Co najmniej 126 mg/dL (7,0 mmol/L) w co najmniej dwóch pomiarach

Cukrzyca

 

Po rozpoznaniu cukrzycy typu 1 niezbędna jest insulinoterapia, czyli wstrzykiwanie insuliny pod skórę, skąd przedostaje się ona do krwi. Obecnie dostępne są insuliny w systemach do jej podawania, które pozwalają skutecznie leczyć cukrzycę. Aby leczenie insuliną powiodło się, należy zastępować naturalne działanie trzustki poprzez odpowiednie jej dawkowanie. Leczenie cukrzycy typu 1 musi być tak dobrane przez lekarza, by stężenie glukozy było podobne do obserwowanego u osób zdrowych.

Skuteczność leczenia cukrzycy typu 1 jest uzależniona od samego pacjenta, który musi nauczyć się funkcjonować z własną chorobą i przede wszystkim samodzielnie kontrolować poziom glukozy we krwi. Stosuje się do tego glukometry, czyli niewielkie aparaty, umożliwiające pomiar glikemii z kropli krwi z opuszka palca. Współcześnie to poręczne urządzenia, bardzo łatwe w codziennej obsłudze.

Kluczem do skutecznego leczenia cukrzycy typu 1 jest bardzo regularna samokontrola: stosowanie właściwej diety oraz dawkowanie leków lub insuliny.

Cukrzyca typu 2 — leczenie

Leczenie rozpoczyna się zazwyczaj od starannie dobranej diety i odpowiednio dostosowanego wysiłku fizycznego, czyli zmiany dotychczasowego stylu życia. Dobrą kontrolę poziomu glikemii mogą zapewnić także doustne leki przeciwcukrzycowe. Jeśli sama terapia doustna nie przynosi oczekiwanych rezultatów, może być łączona z insuliną.  Chorzy na cukrzycę nie mogą pić alkoholu.

Dieta i aktywność fizyczna

Dieta cukrzycowa jest jednym z najważniejszych elementów leczenia cukrzycy każdego typu. Powinna być urozmaicona i zawierać wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, będące elementami zdrowego sposobu odżywania. Dzięki jej stosowaniu można nie tylko utrzymać prawidłową masę ciała i poziom cukru we krwi w granicach normy, ale także zapobiec późniejszym powikłaniom cukrzycy.

Prawidłowe odżywianie polega na dostarczaniu organizmowi niezbędnych składników pokarmowych. Należą do nich: węglowodany, białko, tłuszcze, witaminy i sole mineralne. Stosowanie urozmaiconej diety pomoże w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Dieta nie musi być nudna — chory może jeść różnorodne produkty, w tym także swoje ulubione potrawy. Nie ma także przeciwwskazań do odżywiania się w restauracjach, choć posiłki przygotowane samodzielnie są dużo zdrowsze.

Zasady odżywiania dla chorych na cukrzycę: 

  1. Jedz regularnie, w niewielkich odstępach czasu między posiłkami.
  2. Jedz ziarna, warzywa i owoce.
  3. Zmniejsz radykalnie spożycie tłuszczu, soli i cukru — unikaj fast foodów.
  4. Jedz produkty jak najmniej przetworzone.

Należy wystrzegać się nadwagi. Nadmierna masa ciała nie tylko bywa przyczyną cukrzycy typu 2, ale także może spowodować dodatkowe powikłania, na przykład insulinooporność czy choroby serca. Dlatego tak ważna jest kontrola własnej wagi. Prawidłowa dieta w leczeniu każdego typu cukrzycy powinna być odpowiednio dobrana przez dietetyka oraz połączona z wysiłkiem fizycznym. Regularne ćwiczenia i aktywny tryb życia obniżają ciśnienie tętniczekrwi, zmniejszają ryzyko zawału serca, udaru mózgu oraz zapotrzebowanie na insulinę. Umiarkowany wysiłek fizyczny jest bardzo wskazany, gdyż pomaga w utrzymaniu prawidłowej wagi, wzmacnia siłę mięśni i wpływa na poprawę ogólnej sprawności, wzrost poziomu energii życiowej i zmniejszenie stresu. 

 

Marta Majewska, klasa 8c

 

   Uczniowie  naszej szkoły wzięli  udział w ramach akcji Sprzątanie Świata w zajęciach warsztatowych „Zero Waste" . Od kilku lat z powodzeniem współpracujemy z Chojnowskim Parkiem Krajobrazowym i tym razem też tak było. Zaprosiliśmy Panią Małgorzatę Siutę aby przeprowadziła zajęcia. Lekcja zawierała prezentację , krótkie filmy i pracę w dwuosobowych grupach.  Warsztaty pokazały naszym  naszym uczniom zagrożenie jakim jest rosnąca  wciąż ilość śmieci.

Szkoła Podstawowa
w Nowej Iwicznej

ul. Ignacego Krasickiego 56
05-500 Nowa Iwiczna

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

tel. 022 750 83 80
tel. 022 750 88 99
tel. 022 750 88 89

NIP: 123-09-34-818

REGON: 001147194 (Szkoła Podstawowa)

Sekretariat Szkoły Podstawowej w Nowej Iwicznej
jest czynny codziennie w godzinach 730-1500

 

numer konta bankowego szkoły  94 8022 0000 2001 0005 0005 0004

 

Dane do faktury:

NABYWCA:

Gmina Lesznowola

ul. Gminna 60

05-506 Lesznowola

NIP: 123 122 03 34

ODBIORCA:

Szkoła Podstawowa

w Nowej Iwicznej

ul.I. Krasickiego 56

05-500 Nowa Iwiczna

Zespół redagujący stronę internetową szkoły stanowią wszyscy pracownicy szkoły!

Artykuły i publikacje trafiają od autorów do liderów, tj. przewodniczących zespołów przedmiotowych, którzy po sprawdzeniu publikują artykuły na szkolnej stronie internetowej.

Jak utworzyć nowy artykuł na stronie szkoły - instrukcja krok po kroku

Członkowie zespołu:

Więcej artykułów…

Logowanie dla nauczycieli