Zapewne znajdą się wśród czytających ten artykuł osoby, które osobiście poznały "świetnie zapowiadających się" w szkole- ze świadectwami z czerwonym paskiem, z osiągnięciami w konkursach, olimpiadach, świetnymi ocenami, inteligentnych, błyskotliwych, którym wszyscy wieszczyli"świetlaną przyszłość', sukcesy w pracy, sukcesy w życiu.A potem okazali się ledwo przeciętnym pracownikami, często z trudem radzącymi sobie w życiu.A ich mniej zdolni koledzy osiągnęli sukcesy, powodzenie, świetnie sobie radzili, choć wcześniej mało kto na nich stawiał.Cóż się stało? Czego zabrakło tym pierwszym, a co mieli ci drudzy?Zabrakło tego, co się nazywa inteligencją emocjonalna i związanymi z nią tzw kompetencjami "miękkimi".
Dawid Goleman , autor pojęcia "inteligencja emocjonalna", podważa bardzo dużą i decydującą rolę intelektu w odnoszeniu sukcesu życiowego.Według niego zależy on od stopnia samoświadomości, od kontrolowania własnych emocji, od umiejętności radzenia sobie ze stresem, od wytrwałości w dążeniu do celu, od zdolności do rozumienia emocji własnych i innych, od umiejętności zachowań społecznych.
Okazuje się, że pracodawcy szukają nie tylko pracowników z "twardymi" umiejętnościami, ale tych z kompetencjami "miękkimi".Badania sugerują, że zapotrzebowanie na pracowników z umiejętnościami "miękkimi" rośnie od co najmniej 1980 roku.Amerykański raport Future Work Skills(2020) wśród kompetencji przyszłości wymienia- poziom inteligencji społecznej i emocjonalnej czy szeroko pojęte umiejętności interpersonalne. W opublikowanym raporcie dokonano analizy kluczowych składników, które wpływają na charakter pracy i określono umiejętności, które będą konieczne w perspektywie kolejnych 10 lat. Z uwagi na to, że trudno przewidzieć i wskazać konkretne zawody, na które będzie zapotrzebowanie w przyszłości, w raporcie określono umiejętności, których nabycie pozwoli pracownikom dostosować się do wymagań rynku pracy, bez względu na zmiany, jakie się dokonają.Są to( wymienię), oprócz wyżej podanych:- odkrywanie sensu i nadawanie znaczenia -, niekonwencjonalne i adaptacyjne myślenie, -zdolność łączenia i wykorzystywania wiedzy z wielu dziedzin, - umiejętność pracy w międzynarodowym i wielokulturowym środowisku, związana zarówno ze zrozumieniem odmiennych zasad w kulturze, jak i zarządzaniu, - umiejętności korzystania z nowych mediów, - zdolności odpowiedniego filtrowania, selekcji i prezentacji wiadomości, czyli pracy w "szumie informacyjnym", - myślenie projektowe, - wirtualna współpraca, - transdyscyplinarność.
Czym są kompetencje "twarde"? To- znajomość komputera, umiejętności programowania, znajomość języka obcego, konkretne umiejętności przydatne w danym zawodzie, na konkretnym stanowisku. Są one "mierzalne", łatwe do sprawdzenia, można się ich stosunkowo szybko nauczyć czy douczyć na kursach, szkoleniach, bezpośrednio w toku pracy. Potwierdzają je- świadectwa, dyplomy, certyfikaty..Kandydat zostaje na ich podstawie przyjęty do pracy i ....okazuje się, że nie potrafi współpracować w grupie, nie radzi sobie ze stresem, nie potrafi pracować pod presją czasu, ciągle prowokuje konflikty. Słowem- brak mu kompetencji "miękkich", trudniejszych do zdobycia już w miejscu pracy.
Wśród umiejętności "miękkich" można wymienić:- umiejętności komunikacyjne, - motywację, zwłaszcza wewnętrzna, - umiejętność pracy pod presją czasu, umiejętność radzenia sobie z konfliktami - umiejętność wypracowywania kompromisów, - kreatywność, - innowacyjność, - łatwość nawiązywania relacji z innymi, - umiejętność pracy w grupie, -asertywność, -życzliwość, -pozytywne nastawienie do innych. To są "klucze"otwierające drzwi sukcesu w szkole, w pracy, w małżeństwie, rodzinie, słowem- w życiu. Bo, że te kompetencje nazywają się "miękkimi" nie oznacza, że są mnie ważne od "twardych". Nic bardziej mylnego!
Wśród kompetencji "miękkich" wyróżniamy dwie grupy:- umiejętności osobiste( intrapsychiczne) i - społeczne( interpersonalne)..
Osobiste to:- zdolność szybkiego podejmowania trafnych decyzji, - zdolność do sprawnego działania, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych, - umiejętności poszukiwania nowych sposobów radzenia sobie, elastyczność, - radzenie sobie w sytuacjach stresowych, - zdolność działania w zgodzie z własnym systemem wartości, - otwartość na uczenie, - kontrola emocjonalna. -kreatywność, - myślenie krytyczne( zdolność obserwacji, analizowania i systematyzowania).
Społeczne:- aktywne słuchanie, - asertywność, - autoprezentacja( umiejętność budowania pozytywnego wizerunku własnej osoby w oczach innych)- umiejętność budowania i podtrzymywania relacji z innymi,- empatia, - umiejętność pracy w grupie,- zdolności komunikacyjne
Gdzie w szkole można się uczyć tych kompetencji? Podczas codziennych relacji z rówieśnikami, z nauczycielami, podczas zajęć organizowanych przez pedagogów i psychologów( zajęcia warsztatowe, zajęcia rozwijąjące kompetencje emocjonalno-społeczne, Trening Umiejętności Społecznych, zajęcia indywidualne).
Otwartym pozostaje pytanie, na ile nasz system edukacji( nawet po reformie, mającej ambicje nowoczesności) przygotowuje uczniów na wyzwania przyszłości.
Pedagog Bożena Kula
Dawid Goleman , autor pojęcia "inteligencja emocjonalna", podważa bardzo dużą i decydującą rolę intelektu w odnoszeniu sukcesu życiowego.Według niego zależy on od stopnia samoświadomości, od kontrolowania własnych emocji, od umiejętności radzenia sobie ze stresem, od wytrwałości w dążeniu do celu, od zdolności do rozumienia emocji własnych i innych, od umiejętności zachowań społecznych.
Okazuje się, że pracodawcy szukają nie tylko pracowników z "twardymi" umiejętnościami, ale tych z kompetencjami "miękkimi".Badania sugerują, że zapotrzebowanie na pracowników z umiejętnościami "miękkimi" rośnie od co najmniej 1980 roku.Amerykański raport Future Work Skills(2020) wśród kompetencji przyszłości wymienia- poziom inteligencji społecznej i emocjonalnej czy szeroko pojęte umiejętności interpersonalne. W opublikowanym raporcie dokonano analizy kluczowych składników, które wpływają na charakter pracy i określono umiejętności, które będą konieczne w perspektywie kolejnych 10 lat. Z uwagi na to, że trudno przewidzieć i wskazać konkretne zawody, na które będzie zapotrzebowanie w przyszłości, w raporcie określono umiejętności, których nabycie pozwoli pracownikom dostosować się do wymagań rynku pracy, bez względu na zmiany, jakie się dokonają.Są to( wymienię), oprócz wyżej podanych:- odkrywanie sensu i nadawanie znaczenia -, niekonwencjonalne i adaptacyjne myślenie, -zdolność łączenia i wykorzystywania wiedzy z wielu dziedzin, - umiejętność pracy w międzynarodowym i wielokulturowym środowisku, związana zarówno ze zrozumieniem odmiennych zasad w kulturze, jak i zarządzaniu, - umiejętności korzystania z nowych mediów, - zdolności odpowiedniego filtrowania, selekcji i prezentacji wiadomości, czyli pracy w "szumie informacyjnym", - myślenie projektowe, - wirtualna współpraca, - transdyscyplinarność.
Czym są kompetencje "twarde"? To- znajomość komputera, umiejętności programowania, znajomość języka obcego, konkretne umiejętności przydatne w danym zawodzie, na konkretnym stanowisku. Są one "mierzalne", łatwe do sprawdzenia, można się ich stosunkowo szybko nauczyć czy douczyć na kursach, szkoleniach, bezpośrednio w toku pracy. Potwierdzają je- świadectwa, dyplomy, certyfikaty..Kandydat zostaje na ich podstawie przyjęty do pracy i ....okazuje się, że nie potrafi współpracować w grupie, nie radzi sobie ze stresem, nie potrafi pracować pod presją czasu, ciągle prowokuje konflikty. Słowem- brak mu kompetencji "miękkich", trudniejszych do zdobycia już w miejscu pracy.
Wśród umiejętności "miękkich" można wymienić:- umiejętności komunikacyjne, - motywację, zwłaszcza wewnętrzna, - umiejętność pracy pod presją czasu, umiejętność radzenia sobie z konfliktami - umiejętność wypracowywania kompromisów, - kreatywność, - innowacyjność, - łatwość nawiązywania relacji z innymi, - umiejętność pracy w grupie, -asertywność, -życzliwość, -pozytywne nastawienie do innych. To są "klucze"otwierające drzwi sukcesu w szkole, w pracy, w małżeństwie, rodzinie, słowem- w życiu. Bo, że te kompetencje nazywają się "miękkimi" nie oznacza, że są mnie ważne od "twardych". Nic bardziej mylnego!
Wśród kompetencji "miękkich" wyróżniamy dwie grupy:- umiejętności osobiste( intrapsychiczne) i - społeczne( interpersonalne)..
Osobiste to:- zdolność szybkiego podejmowania trafnych decyzji, - zdolność do sprawnego działania, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych, - umiejętności poszukiwania nowych sposobów radzenia sobie, elastyczność, - radzenie sobie w sytuacjach stresowych, - zdolność działania w zgodzie z własnym systemem wartości, - otwartość na uczenie, - kontrola emocjonalna. -kreatywność, - myślenie krytyczne( zdolność obserwacji, analizowania i systematyzowania).
Społeczne:- aktywne słuchanie, - asertywność, - autoprezentacja( umiejętność budowania pozytywnego wizerunku własnej osoby w oczach innych)- umiejętność budowania i podtrzymywania relacji z innymi,- empatia, - umiejętność pracy w grupie,- zdolności komunikacyjne
Gdzie w szkole można się uczyć tych kompetencji? Podczas codziennych relacji z rówieśnikami, z nauczycielami, podczas zajęć organizowanych przez pedagogów i psychologów( zajęcia warsztatowe, zajęcia rozwijąjące kompetencje emocjonalno-społeczne, Trening Umiejętności Społecznych, zajęcia indywidualne).
Otwartym pozostaje pytanie, na ile nasz system edukacji( nawet po reformie, mającej ambicje nowoczesności) przygotowuje uczniów na wyzwania przyszłości.
Pedagog Bożena Kula