Dzieci nadpobudliwe są dziećmi trudnymi do współpracy, wymagającymi akceptacji, większego wkładu pracy, większej cierpliwości, bardziej przemyślanego , konsekwentnego działania dla osiągnięcia pozytywnych rezultatów wychowawczych i dydaktycznych.
Rodzice i nauczyciele, pamiętajmy, że:
- Wychowanie dziecka nadpobudliwego psychoruchowo nie jest łatwe ani w domu, ani w szkole. Wymaga ono bardzo dużo cierpliwości oraz tolerancji, a przede wszystkim zrozumienia, że zachowanie dziecka nie wynika z jego złej woli, ale jest efektem określonych cech układu nerwowego.
- Pracując z dzieckiem nadpobudliwym warto:
- poświęcić mu dużo uwagi,
- wzmacniać wszystkie przejawy pożądanego zachowania,
- stosować zrozumiałe dla dziecka reguły,
- być konsekwentnym,
- przekazywać treści w jasnej, prostej i krótkiej formie, a wszelkie konsekwencje (pozytywne i negatywne) wyciągać natychmiast,
- pomóc nadpobudliwemu dziecku zorganizować „ świat wokół siebie”,
- stosować zrozumiały dla dziecka system pochwał i kar.
- Przykładowe zasady zachowania w domu i na lekcji mogą brzmieć:
- Siedź na swoim miejscu.
- Zajmij się swoim zadaniem.
- Nie rozglądaj się dookoła.
- Nie zaczepiaj rodzeństwa w domu i kolegów w klasie.
- Pracuj i w domu i w klasie.
- Wskazówki dla wszystkich pracujących z dzieckiem nadpobudliwym:
- Ujednolicenie działań rodziców i nauczycieli skierowanych do dziecka/ucznia.
- Wsparcie dla rodzica i nauczyciela przez specjalistów: psychiatrę dziecięcego, psychologa, pedagoga, socjoterapeute i psychoterapeutę.
- Właściwe pokierowanie aktywnością dziecka /ucznia nadpobudliwego. Wykorzystanie jej do celów społecznie pozytywnych: przydział dziecku/ uczniowi konkretnych funkcji – włączenie dziecka /ucznia do zajęć grupowych, np. porządkowanie zabawek / porządkowanie przyborów szkolnych.
- Czasami warto wykonać za dziecko jakiś fragment jego pracy, aby zapobiec stanowi pobudzenia emocjonalnego wywołanego przez niepowodzenie i wszystkie jego konsekwencje.
- Wszelkie problemy związane z dzieckiem/uczniem należy rozwiązywać w momentach jego wyciszenia.
Rodzic / nauczyciel powinien przeczekać chwile wybuchowego zachowania dziecka/ucznia nadpobudliwego i dopiero po spadku napięcia - porozmawiać.
Wcześniej można jedynie dać wyraz niechęci do kontaktu( w czasie wybuchu dziecka/ucznia ) mówiąc: „nie mam ochoty z tobą rozmawiać, ponieważ bardzo głośno krzyczysz”.
- Wszelkie konsekwencje zachowań muszą pojawiać się natychmiast po pojawieniu się negatywnego zachowania dziecka/ucznia i powinny się odnosić do zachowania, a nie do niego samego, zamiast: „Janku, ty znowu przeszkadzasz, jesteś niewychowany” – lepsze będzie krótkie : „usiądź, proszę”.
- Stałe monitorowanie aktywności dziecka/ucznia. Pochwały to najlepszy sposób modyfikacji zachowania dziecka/ucznia, poprzez wzmocnienie pozytywnych zachowań.
- Przy zachowaniach niepożądanych (ale niezbyt agresywnych, np. wejście pod stół i „szczekanie”) skuteczna jest metoda ignorowania.
- Szybkie i proste upomnienie – bez komentarza przy bardziej agresywnych zachowaniach.
Dotknięcie ramienia dziecka / ucznia ,wypowiedzenie jego imienia, pokazanie planszy z wypisanymi regułami, znakiem STOP, jako wizualną wskazówką.
- „Zakątek wyciszenia” – odesłanie tam dziecka / ucznia w sytuacjach szczególnie niegrzecznego zachowania.
PODSUMOWANIE
Uczeń z ADHD musi mieć kogoś zdecydowanie wspierającego jego działania w pracy nad poprawą niewłaściwych postaw i zachowań. Kimś takim może być, powinien być, a nawet musi zostać jego rodzic / ulubiony nauczyciel i wychowawca.
Opracowanie:
Joanna Brzozowska
Ewa Dąbrowska